گویا عادت شده است که دنیای حرفه ای را با مفاهیمی همچون توسعه پایدار، ارتقاء فناوری، حفظ محیط زیست، و امثالهم بشناسیم. انواع کنفرانسها و همایشها برگزار میشود با این هدف که توسعه پایدار را تعریف و تبیین نماییم. فراخوان مقاله می شود برای آنکه از روشهای نوین تکنولوژی با خبر گردیم. انواع و اقسام دستورالعملها و آیین نامه ها برای حفظ محیط زیست منتشر می گردد. مدیریت HSE به سرعت نهادینه می گردد و ارگانهای ذیربط پی گیر آن هستند. تمام این فعالیتها متین و قابل احترام است اما کی و کجا به شان و منزلت حرفه ای یک مهندس فکر کرده ایم. موسسه های آموزشی هدف خود را ارتقاء صنعت ساختمان معرفی می کنند. تصور فرمایید که کسی هزینه مالی متحمل شود و وقت زیادی صرف نماید تا صنعت ساختمان ارتقاء یابد. آیا ارتقای صنعت ساختمان بر عهده مهندسینی است که قصد ورود به بازار کار را دارند؟ یا اینکه شرکتهای بزرگ و یا حتی دولت می بایست در این خصوص سرمایه گذاری نمایند. این رویکرد آرمان خواهانه ی افلاطونی گویا همنشین عقلانیت زیستی ما شده است. ایده های بزرگ ، سیر در عالم خیالات و اهداف دور دست همیشه لذت بخش بوده است. بی شک پیشرفت بشر نیز مرهون همین بلند پروازی
ها است. اما همیشه یک سوال در کنار این رویکرد وجود دارد: به چه قیمتی؟
آیا باید زندگی روزانه خود را وقف چنین طرح هایی نماییم؟ چند نفر از فارغ التحصیلان رشته های مهندسی با تلاش فردی و آرمانهای افلاطونی به ارتقاء صنعت ساختمان خدمت کرده اند؟ آیا انتخاب رشته عمران توسط محصلین و دانشجویان برای این هدف صورت گرفته است؟ یا اینکه تمامی این اهداف مشروط به تامین حداقل هایی از زندگی است.
ما معتقدیم که تمامی این موارد منوط به ایجاد بستری مبتنی بر هویت و حمایت مهندسین امکان پذیر خواهد بود .
حمایت و ایجاد بستر شکوفایی هویت و پرستیژ مهندسین مستلزم شناخت حوزه های مختلف مرتبط با این موضوع میباشد.
این حوزه ها را بدین شکل می توان تعریف نمود:
حوزه ی مهارتی و کاریابی
حوزه ی حقوقی و قضایی
حوزه ی حرفه ای و ارتباطی
حوزه ی مهارتی و کاریابی
امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست که توسعه و پیشبرد اهداف اقتصادی بدون اتکا بر منابع انسانی میسر نمی باشد. کشورهای توسعه یافته طرح مسائل ، برنامه ریزی و اجرای پروژه های خود را طبق الگوی سه گانه ای ترسیم نموده اند که ارتباط مستقیم با منابع یا نیروی انسانی آنها دارد.
این الگوی سه گانه عبارت است از: دانش- فناوری- مهارت.
بدیهی است که محل تولید دانش ، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور است. فناوری نیز در سوی مقابل مختص مراکز صنعتی و تولیدی و یا بطور کلی بازار کار میباشد. در این میان مهارت همچون پل ارتباطی است که این دو نهاد را به یکدیگر مرتبط می سازد.
فراگیری مهارت نه در مراکز دانش محور همچون دانشگاه میسر است چرا که اساسا رسالت آنها چنین نیست و نه مراکز تولیدی خود را موظف به صرف هزینه های مربوطه برای آموزش آن می دانند.چنین وضعیتی منجر شده که فارغ التحصیلان دانشگاهها برای جذب دربازار کار با موانع متعدد مواجه شوند.
با رجوع به آگهی های استخدامی و مراکز کاریابی به وضوح مشاهده می کنیم که این عرصه کاملا وابسته به سوابق و رزومه افراد متقاضی می باشد. به زبان دیگر آنچه که برای بازار کار اهمیت دارد «مهارت» در بکارگیری دانش اندوخته در دانشگاهها است.
شرکت رایان سازه که خود یکی از مهمترین مراکز تولید فناوری در عرصه ی نرم افزارهای عمرانی است سعی دارد در این حوزه، یعنی آموزش «مهارت» نیز در کنار مهندسین و فارغ التحصیلان دانشگاهی باشد.
حوزه ی حقوقی و قضایی
زندگی مدنی و مبتنی بر حقوق متقابل دستاورد بشریت برای زندگی مسالمت آمیز در هزاره سوم است. این مهم تنها با تجربه هزاران سال زندگی اجتماعی میسر گشته است. بدیهی است وظایف و مسئولیتهای هر شغل و حرفه ای در این چارچوب قابل تبیین می باشد.
مهندسی عمران نماد بارز مسئولیت بشر در قبال هم نوعان خود میباشد. ساخت سرپناه و فضایی که انسان با آسودگی به زندگی خود بپردازد تنها به عهده مهندسین عمران می باشد. این مسئولیت سنگین همواره موجب گردیده که بسیاری از همکاران و متخصصین گاه با تجربه و خبره نیز با مشکلات حقوقی و قضایی دست به گریبان باشند. حوادث غیر مترقبه ای که گهگاه اخبارآن نشر می یابد نشان از این درگیری ها دارد. حل این معضلات مستلزم شناخت سه حوزه متفاوت و ارتباط ما بین آنهاست. این سه حوزه عبارتند از:
1- آشنایی با قوانین قضایی
2- آشنایی به آیین نامه های اجرایی و طراحی
3- ساز وکار فنی و دانش مهندسی
این سه حوزه مشخص می نماید که تعهدات یک مهندس عمران چیست و در قبال حوادث مصونیت وی چگونه تامین می شود؟
بطور مختصر هر یک از عناصر سه گانه فوق در زیر شرح داده میشود:
قوانین قضایی:
تورق قوانین قضایی که احتمال ارتباط با تخلفات ساختمانی داشته باشد امری وقت گیر و طاقت فرساست. برای شناخت بهتر این قوانین گرد آوری پرونده های جاری در این خصوص بهترین راهگشا میباشد. کارشناسان شرکت رایان سازه روزها وقت خود صرف این موضوع گرده اند. باز بینی بیش از 3000 پرونده قضایی و دسته بندی آنها به 740 موضوع متفاوت دستاورد این محققین برجسته است.
آیین نامه ها:
آیین نامه های اجرایی عمدتا دستورالعملهایی است که توسط نهادهای ذیربط صادر می شود. این آیین نامه ها عمدتا دستخوش تغییرات می شوند. نمونه بارزان تغییر مبحث دهم آیین نامه نظام مهندسی در سال 1392 مبنی بر تغییر شیوه طراحی به روش LRFD میباشد. این آیین نامه مستندات با ارزشی برای دعواهای حقوقی محسوب میشود. که در جای خود به آن اشاره خواهیم کرد.
دانش فنی:
همانطور که اشاره شد دانش فنی همان دستاوردی است که دانشجو پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه با خود به همراه دارد. این دانش آنقدر گسترده و فرار می باشد که تنها راه احاطه بر آن تکرار و کاربرد آن در حوزه ی کاری است. این دانش تنها در یک طریق امکان نهادینگی می یابد و آن تبدیل آن به مهارت است. مهارتی که نه در دانشگاه و نه درمحیط کار بدست می آید.
با اشاره ای مختصر به این عناصر سه گانه می توان ارتباط آنها با تعهدات یک مهندس عمران را شناسایی نمود. آنچه که در درجه اول مهندسین عمران را متعهد می سازد دانش فنی آنهاست. هنگامی که افراد از دانشگاه فارغ التحصیل میشوند و خود را به عنوان یک مهندس به جامعه معرفی می نمایند ، این تعهدات را به جان می خرند. تفاوت یک کارشناس با فردی عادی همین تعهدات است. کارشناس مدعی است که تولیدات وی با لحاظ کلیه اصول فنی و حفظ نکات ایمنی ارائه می گردد. نکته ی بسیار مهمی که بسیاری از کارشناسان از آن غفلت می کنند اکتفا به همین دانش فنی شخصی می باشد. در حالیکه استناد به رکن دیگر از ارکان سه گانه فوق کمک شایانی به موفقیت و مصونیت کارشناسان خواهد نمود. این رکن همان آیین نامه هایی است که بعضا دچار تغییر و باز نویسی می شوند. آیین نامه ها دستورالعملهای اجرایی است که مسئولیت صحت و سقم آنها بعهده مرجع صادر کننده میباشد. با استناد به این آیین نامه ها عملا مهندسین عمران از یک پشتوانه ی حقوقی بسیار معتبر بر خوردار می شوند.
بدون شک مهندسین و متخصصین توانایی اشراف بر هریک از حوزه ها را خواهند داشت اما تلفیق این سه حوزه با یکدیگر امری است که نیاز به کار تیمی میباشد. حضور کارشناسان حوزه های مختلف در شرکت رایان سازه این امکان را بر آورده می سازد که بتوان تلفیق این امور را با یکدیگر انجام داد.
با این توضیحات حلقه های مهندسی عمران تکمیل تر شده و به زنجیره ی کامل دور این مفهوم نزدیکتر میشویم.
حوزه ی حرفه ای و ارتباطی
شهر نشینی و ایجاد بستر رشد در این حوزه مستلزم حضور در اجتماعات و تشکلهای حرفه ای است. یک مهندس با حضور و عقد پیمان با دیگر مهندسین از حمایت تشکل مطبوع خود را دارا می گردد. سازمان نظام مهندسی متولی این تشکل در ایران میباشد. اینکه آیا نظام مهندسی در راستای تعهدات خود مبنی بر حمایت از جامعه مهندسی اقدام می نماید یا خیر بحثی دیگر است و ما به آن نمی پردازیم. آنچه که مطمح نظر ماست نحوه ورود به جامعه نظام مهندسی در ایران میباشد.
تمامی مهندسین با آزمون ورود به حرفه که توسط وزارت راه و شهرسازی برگزار می گردد آشنایی دارند. همانطور که از نام این آزمون مشخص است ، قبولی در این آزمون کلید ورود به حرفه ی مهندسی است. حضور سنگین این آزمون در زندگی حرفه ای هر مهندس عمرانی باعث شده که قبولی در آن توام با حس روحی و روانی بوده که شخص خود را در جایگاه و منزلت حرفه ای می یابد. صدور پروانه اشتغال بهکار برای مهندسین به منزله مجوز ورود به بازار کار میباشد. یعنی این آزمون حکم ورود افراد به دنیای حرفه ای را دارد. چنین جایگاهی موجب می گردد که آزمون ورود به حرفه نقش تعیین کننده ای برای آینده زندگی یک مهندس ایفا نماید. نگاهی کوتاه با این روند نکات مهمی را هویدا می نماید.
این آزمون در سه حوزه برگزار می گردد: نظارت، اجرا و محاسبه. در این میان آزمون نظارت و اجرا تفاوت های بارزی با آزمون محاسبات دارد. قبولی در نظارت و اجرا بسیار ساده تر از آزمون محاسبات است. به نحوی که در صد قبول شدگان این دو حوزه قابل مقایسه با حوزه محاسبات نیست.
اما این سادگی مشکلات دیگری را به همراه خواهد داشت. تعهدات حقوقی و مشکلات پیش رو ناظرین و مجریان پروژه ها بسیار سنگین تر از مهندسین محاسب است. به طور معمول حوادث و خسارات جانی ومالی پروژه ها به عهده این دو طیف بوده است. اگر چه که این موضوع جامعیت ندارد اما در سوی دیگر ورود به جرگه ی محاسبین نیز مخاطرات خود را به همراه دارد. گذشته از مشکلات قضایی حاصل از اشتباهات سهوی آنچه که ورود به دنیای محاسبه را با چالش مواجه می کند. زمانی است که صرف این هدف می شود. دوره نسبتا کوتاه محاسبه و طراحی در دوره ی کاری مهندسین از یک سو و مشقات قبولی در آزمون ورودی نظام مهندسی از سوی دیگر منجر می شود برای ورود به این جرگه باید با برنامه ریزی و آمادگی 100% اقدام نمود.
ازجمیع مباحث فوق می توان نتیجه گرفت که دنیای حرفه ای مهندسین عمران از مولفه ها و عناصر متفاوتی شکل گرفته است. اگر چه هر یک از این حوزه ها وسیع و پر محتواست اما بدیهی است افرادی در این دنیای حرفه ای موفق تر خواهند بود که دیدی کلی و جامعه بر کلیه این مباحث داشته باشند.
() | 
ورود ناموفق! >> 
درحال دریافت اطلاعات... لطفا چند لحظه صبر کنید
